پروتکل tcp ip چیست و چه کاربردی دارد؟

پشته پروتكل یا پشته شبکه (network stack) به اجرای مجموعه‌ای از پروتکل‌های شبکه کامپيوتری گفته می‌شود. برخی از این اصطلاحات به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما به طور دقیق، می‌توان گفت یک مجموعه، تعریفی از پروتکل‌های ارتباطی و یک پشته اجرای نرم افزاری آن‌ها است. پروتکل tcp ip یک مجموعه از پروتکل‌های شبکه است که به عنوان اصلی‌ترین پروتکل‌های استفاده شده در اینترنت و شبکه‌های کامپيوتری محسوب می‌شود. برای آشنایی کامل با پروتکل tcp ip ، روش برقراری ارتباط و کاربردهای آن در ادامه این مطلب با شرکت ارائه دهنده ویپ ماهان ویپ همراه باشید.

پروتکل tcp ip به زبان ساده

پروتکل tcp ip برای انتقال و مدیریت اطلاعات در شبکه‌ها استفاده می‌شوند. در این مفهوم، یک کاربر یا دستگاه، خدماتی همچون ارسال یک صفحه وب را توسط یک دستگاه دیگر (یک سرور) در شبکه فراهم می‌کند. و نقش مهمی در عملکرد و ارتباط بین دستگاه‌های مختلف متصل به هم دارد.

اجزای اصلی تشکیل‌دهنده پروتکل‌های tcp ip کدامند؟

پروتکل tcp ip از دو قسمت اصلی تشکیل شده است:

1. TCP (Transmission Control protocol): این پروتکل مسئول ایجاد ارتباطات اعم از اتصالات مطمئن و پایدار بین دستگاه‌ها تا انتقال داده‌ها در قالب بسته‌های کوچک است. مدل tcp از تحویل صحیح و به ترتیب داده‌ها اطمینان حاصل می‌کند.
2. IP (internet protocol): پروتکل اینترنت ip چیست ؟ این پروتکل مسئول مسیریابی و آدرس‌دهی و تبادل داده‌ها بین دستگاه‌ها در شبکه است. IP آدرس‌دهی به دستگاه‌ها را انجام می‌دهد تا بتوانند در شبکه تشخیص داده شوند و داده‌ها را به مقصد مناسب هدایت می‌کند.

دیگر پروتکل‌های tcp ip

به جز دو پروتكل اينترنت اصلی در پروتکل tcp ip، پروتکل‌های مرتبطی مانند ICMP (Internet Control Message protocol) برای ارسال پیام‌های کنترلی و پیام‌های خطا، و udp (User Datagram protocol) نیز جهت برقراری بعضی ارتباطات خاص در این مجموعه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تفاوت با مدل osi و دیگر مدل‌ها

مدل tcp  کمی با مدل شبکه هفت لايه osi یا (Open Systems Interconnection )  که پس از آن طراحی شده است، تفاوت دارد. مدل مرجع osi ، نحوه ارتباط برنامه‌ها از طریق یک شبکه را تعریف می‌کند.

شبکه هفت لايه osi یک مدل مرجع برای ساختاردهی پروتکل‌ها و ارتباطات در شبکه‌های کامپيوتری است. این مدل به هفت لایه مختلف تقسیم‌بندی شده است و به منظور جداسازی و مدیریت بهتر فرآیندهای شبکه هر کدام از این لایه‌ها وظایف مشخص خود را دارند.

اگر قصد خرید دارید و می‌خواهید بیشتر در مورد مرکز تماس ابری بدانید به ماهان ویپ مراجعه کنید.

 لایه های پروتکل tcp ip

پروتکل tcp ip با معماری لایه‌ای کار می‌کند که در آن وظایف مختلف ارتباط شبکه به لایه‌های مختلف تقسیم می‌شوند. این معماری با چهار لایه اصلی کار می‌کند که عبارتند از:

لایه فیزیکی (Physical Layer)

در این لایه، وظیفه اصلی فراهم کردن واسط‌ها، کابل‌ها، سیگنال‌ها و تکنولوژی‌های مرتبط با انتقال فیزیکی داده‌ها در شبکه است. این لایه مسئولیت انتقال بیت‌ها را دارد و به دستگاه‌ها امکان ارسال و دریافت داده‌ها را در سطح فیزیکی می‌دهد.

2. لایه دیتا لینک (Data Link Layer)

این لایه مسئولیت مدیریت و کنترل ارتباط بین دستگاه‌های مستقیماً متصل در یک شبکه‌ی محلی (LAN) دارد. وظایف آن شامل ساختار بسته‌ها (فریم‌ها)، تشخیص و رفع خطاها، کنترل دسترسی به رسانه‌ها (مثل Ethernet) و تشخیص تداخل‌ها است.

3. لایه شبکه (network Layer)

در این لایه، پروتکلهای مسیریابی مانند IP (internet protocol) وظیفه مدیریت مسیریابی داده‌ها از منبع به مقصد را دارند. این لایه برای تعیین مسیر مناسب برای انتقال داده‌ها بین شبکه‌ها و دستگاه‌ها به کار می‌رود.

4. لایه انتقال (Transport Layer)

در این لایه، پروتکل‌های مهمی مانند tcp و udp وظیفه مدیریت ارتباطات میان دستگاه‌ها را بر عهده دارند. tcp برای ارتباطات معتبر، اطمینان از تحویل صحیح و ترتیب داده‌ها استفاده می‌شود، در حالی که udp ارتباطات سریع‌تر را فراهم می‌کند اما تضمینی درباره تحویل صحیح نمی‌دهد.

روش برقراری ارتباط در پروتکل tcp

در پروتکل tcp ip ، برقراری ارتباط بین دو دستگاه با استفاده از روش سه مرحله‌ای “سه وضعیته” (Three-Way Handshake) صورت می‌گیرد. این روش برای اطمینان از این که ارتباط بین دستگاه‌ها بدون مشکل و به درستی برقرار شده است، استفاده می‌شود. مراحل این برقراری ارتباط به شرح زیر است:

درخواست برقراری اتصال (SYN)

در ابتدا، دستگاه ارسال کننده (Client) یک پیام SYN (Synchronize) به دستگاه گیرنده (Server) ارسال می‌کند. این پیام حاوی یک شماره ترتیبی برای بسته‌های داده (Sequence Number) می‌باشد.

اگر قصد خرید دارید و می‌خواهید بیشتر در مورد نرم افزار Voip بدانید به ماهان ویپ مراجعه کنید.

2. پذیرش درخواست و ارسال پیام ACK و SYN (SYN-ACK)

دستگاه گیرنده در صورت توانایی برقراری ارتباط، پیام SYN را دریافت و تایید می‌کند و سپس یک پیام SYN-ACK به عنوان پاسخ به دستگاه ارسال کننده می‌فرستد. این پیام همچنین شماره ترتیبی برای بسته‌های داده را در خود دارد.

3. تایید درخواست اتصال (ACK)

در نهایت، دستگاه ارسال کننده پیام SYN-ACK را دریافت و تایید می‌کند. این تایید نیز به صورت پیام ACK (Acknowledgment) ارسال می‌شود. در این مرحله، ارتباط بین دستگاه‌ها به طور رسمی برقرار می‌شود و آنها حالا می‌توانند داده‌ها را با استفاده از اعداد ترتیبی مرتبط با این اتصال ارسال و دریافت کنند.

با این سه مرحله، ارتباط TCP بین دستگاه‌ها با موفقیت برقرار می‌شود و آنها می‌توانند به ارسال و دریافت داده‌ها بپردازند.

اگر به این مطلب علاقه مندید مقاله ویپ چیست را از دست ندهید.

کاربرد پروتکل tcp ip

پروتکل tcp ip به عنوان اصلی‌ترین پروتکل شبکه در دنیای ارتباطات کامپيوتری و اینترنت، در مجموعه‌ای از کاربردها و فعالیت‌ها وجود دارد. مواردی از کاربردهای این پروتکل در ادامه ذکر شده‌است:

ارسال و دریافت اطلاعات

پروتکل tcp ip برای ارسال و دریافت اطلاعات از یک دستگاه به دستگاه دیگر در یک شبکه استفاده می‌شود. این مورد شامل ارسال ایمیل، مرور وب، انتقال فایل، پخش ویدئو و صدا و سایر انواع داده‌ها می‌شود.

2. مرور وب

وقتی شما یک URL در مرورگر خود وارد می‌کنید، برای برقراری ارتباط با سرور وب مربوطه از پروتکل HTTP یا HTTPS (که بر پایه مدل tcp است) استفاده می‌شود تا صفحات وب برای شما نمایش داده شوند.

3. ارتباطات ایمن

در برنامه‌ها و سرویس‌هایی که امنیت مهم است، پروتکل HTTPS برای ایجاد ارتباط رمزنگاری شده بر روی TCP استفاده می‌شود. این ارتباطات از طریق یک پورت خاص انجام می‌شوند.

4. ارتباطات ایمیل

برای ارسال و دریافت ایمیل‌ها نیز از پروتکل‌های POP3 و IMAP (بر پایه TCP) برای دریافت و SMTP برای ارسال استفاده می‌شود.

5. شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها

بسیاری از برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها نیز از پروتکل‌های مبتنی بر TCP/IP برای ارتباطات کاربرانشان استفاده می‌کنند.

6. شبکه‌های کامپیوتری

پروتکل tcp ip به عنوان مبنای اصلی در شبکه‌های کامپیوتری و سرورها برای انتقال داده‌ها و مدیریت ارتباطات به کار می‌رود.

7. IoT (اینترنت اشیاء)

با گسترش اینترنت اشیاء، دستگاه‌های مختلف به یکدیگر و به اینترنت متصل می‌شوند. این اتصالات نیز اغلب بر پایه پروتکل tcp ip انجام می‌شوند.

8. ارتباطات تلفن همراه

همراه با پروتکل‌های دیگر، TCP/IP نیز در شبکه‌های تلفن همراه برای ارتباطات و انتقال داده‌ها استفاده می‌شود.

9. اطلاعات جغرافیایی (GIS)

پروتکل tcp ip نقش مهمی در انتقال و مبادله اطلاعات مکانی و جغرافیایی در سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی دارد.

10. شبکه‌های کمبود منابع

در شبکه‌های با منابع محدود، مانند شبکه‌های حسگری، پروتکل‌های بسیار سبک TCP/IP می‌توانند برای ارتباطات استفاده شوند.

این فهرست تنها نمونه‌ای از کاربردهای پروتکل tcp ip است و این پروتکل به عنوان اساس ارتباطات شبکه تقریباً در همه جوانب دنیای ارتباطات کامپیوتری حضور دارد.

اگر به این مطلب علاقه مندید مقاله خطوط SIP را از دست ندهید.

جمع بندی

پروتکل tcp ip برای انتقال و مدیریت اطلاعات در شبکه‌ها به کار می‌رود. در این مدل، امکان انجام فعالیت‌هایی مانند ارسال یک صفحه وب توسط یک دستگاه دیگر (یک سرور) در شبکه برای یک کاربر یا دستگاه، فراهم می‌شود.

این پروتکل که به عنوان پایه‌ای‌ترین و اصلی‌ترین پروتکل در شبکه‌های کامپیوتری مورد استفاده قرار می‌گیرد، دارای کاربردهای مختلفی از جمله ارسال و دریافت اطلاعات، مرور وب، ایجاد امنیت، اینترنت اشیا و… است.

ماهان ویپ، نرم‌افزار منتخب برترین مراکز تماس ایران

ماهان ویپ، به عنوان یک شرکت پیشرو در زمینه ارتباطات تلفنی بر پایه اینترنت (VoIP)، خدمات گسترده‌ای به مشتریان خود ارائه می‌دهد. این شرکت، امکانات متنوعی از قبیل خدمات مربوط به call center ارائه می‌کند که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود: ارائه نرم‌افزار مدیریت مرکز تماس با هدف بهبود عملکرد و کارایی ارتباطات تلفنی، فروش و توزیع انواع تجهیزات مرکز تماس و ارتقاء سیستم‌های ارتباطی و همچنین ارائه نرم‌افزارهای مبتنی بر فناوری VoIP برای ارسال پیام‌های صوتی انبوه به صورت کارآمد و موثر.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و اطلاع از آخرین اخبار صفحه اینستاگرام ماهان ویپ را دنبال کنید.

سوالات متداول

پروتکل tcp ip چند لایه دارد؟

پروتکل tcp ip دارای چهار لایه اصلی می‌باشد. این لایه‌ها به ترتیب از پایین به بالا شامل لایه فیزیکی، لایه دیتا لینک، لایه شبکه و لایه انتقال هستند. هر لایه وظایف مختص خود را در مدیریت و ارتباط داده‌ها در شبکه دارد. این لایه‌ها با توجه به وظایف مختلف خود با هم همکاری می‌کنند تا ارتباطات شبکه را ممکن سازند.

کاربرد پروتکل tcp ip چيست ؟

بعضی از کاربردهای پروتکل tcpip به شرح زیر است: ارسال و دریافت اطلاعات، مرور وب، ایجاد ارتباط ایمن، مدیریت ارتباطات شبکه‌های کامپیوتری و موارد دیگر.